Waarom onder-of overschatten we de risico’s van het coronavirus? En waarom geloven mensen in ‘complotten’? In deze blogreeks beantwoorden we deze vragen. Dit doen we aan de hand van cognitieve biases. De term cognitieve bias werd in de jaren ’70 voor het eerst geïntroduceerd door Amos Tversky en Daniel Kahneman. Een cognitieve bias is een systematische denkfout die optreedt wanneer mensen informatie om zich heen verwerken en interpreteren. We gebruiken daarvoor mentale shortcuts om tijd en energie te besparen en creëren daarmee een eigen, subjectieve realiteit. Dit gebeurt vooral in situaties met een gebrek aan zekerheid, zoals aan de orde is bij de coronacrisis. Vandaag bespreken we: de availability bias.
Wat is het?
Door de availability bias overschatten we de waarschijnlijkheid van gebeurtenissen wanneer we iets makkelijker kunnen herinneren. We maken hierbij een onjuiste inschatting van de kans dat bepaalde gebeurtenissen kunnen voorkomen. Deze inschatting ontstaat vanuit onze behoefte aan energiebehoud. Als mensen zijn we geneigd om zo min mogelijk energie te verbruiken. Dit is dan ook de reden dat we zo’n shortcut gebruiken, om ons van informatie te voorzien. Iets dat je vaker hoort of meemaakt, komt in jouw ogen vaker voor.
Hoe werkt het?
Een klassiek voorbeeld van deze bias is de angst voor een vliegtuigongeluk. Ondanks dat de kans op een auto-ongeluk vele malen groter is, komen ongelukken met vliegtuigen vrijwel altijd in het nieuws waardoor ze gemakkelijker beschikbaar zijn in het geheugen. We denken daardoor dat de kans groter is dat we een vliegtuigongeluk meemaken. Met de coronacrisis werkt het ook zo. Ik bleek zelf toch best gevoelig te zijn voor deze bias. Zodra er een besmetting was onder bijvoorbeeld vrienden, schatte ik het risico om corona te krijgen veel hoger in. Wanneer de cijfers hoog bleven, maar mijn niemand in mijn omgeving besmet was, dacht ik dat het allemaal wel meeviel. ‘Niemand die ik ken heeft het, dus het valt wel mee’.
De oplossing
De availability bias zorgt ervoor dat niet alles is zoals het lijkt. Het feit dat iets in het nieuws komt, zoals bijvoorbeeld een vliegtuigongeluk, geeft aan dat het nieuwswaardig is en dus eigenlijk helemaal niet zo vaak voorkomt. Hierbij geldt eigenlijk: meten is weten. Wil je echt weten hoe groot de kans is dat je vliegtuig neerstort? Kijk dan eens naar cijfers en pak je rekenmachine erbij. Je zult zien dat de kans vaak veel kleiner is dan je denkt. Dit geldt bijvoorbeeld ook zo met de kans op besmetting, maar ook de kans dat je complicaties krijgt na een vaccinatie. Alle gevallen waarbij iets merkwaardigs gebeurt, worden uitgelicht in het nieuws en daardoor blijft dat veel mensen bij. Probeer dus verder te kijken dan alleen de verhalen die je in je omgeving of op het nieuws hoort. En tot slot; kritisch denken is key. Gebruik altijd je eigen kritische verstand en ga op onderzoek uit.
Onze andere blogs kunnen je daarbij helpen. Op de hoogte blijven? Schrijf je hierin voor de nieuwsbrief! Of scroll naar beneden.
